İlahiyatçı-Yazar Mürşit Cevahir, “Kurban; kardeşlik duygularının pekişmesi, ihtiyacı olana yardım edilmesi ve de yoksul ve mazlum kimselerin de et yiyebilmesini sağlayabilmek için kesilir.” dedi.
Yüce dinimiz İslam’a göre Allah (c.c)’ya ibadet etmenin bir çok şekilleri vardır. Bazı ibadetler sırf bedenle yapılır, Namaz ve Oruç gibi, bazı ibadetler hem beden hem de mal ile yapılır, Hac ve Ümre gibi, bazı ibadetler sadece mal ile yapılır, Zekat Sadaka ve kurban gibi, gerek zekat vermek, gerek kurban kesmek, mali bir ibadet olduğu için her Müslümanın bu ibadetleri yapması gerekmez. Kurban ibadeti ile; Müslüman olan, akıllı olan, buluğ çağına ermiş olan, mukim olan (yani seferi olmayan) ve belirli bir mali güce sahip olan kişiler mükelleftir. Mali güç 2021 yılı için; aslı ihtiyaçlarından (varsa Evi, arabası, ev eşyaları, sanatkarın sanat aletleri, Âlimin kitapları) hariç, Nisap miktarı (80 ile 100 gram arası altın) mala sahip olmasıdır. Buda günümüzde ortalama 40.000 tl ye tekabul etmektedir. Dolayısı ile elinde fazladan 40.000 tl parası ve bu değerde mal varlığı olan kişi dinimizce zengin sayılır ve kurban kesmekle mükelleftir. Kurban ibadeti maksat şekil ve hüküm bakımından farklılık arzetmekle birlikte bütün dinlerde mevcut olan meşru bir ibadettir. Kurbanın hükmü; cumhura göre sünneti müekkede Hanefilere göre vacibtir. Hz Âdemin İki oğlu kurban ibadeti ile imtihan olmuşlar. (Bak Mâide: 27…) Hz İbrahim ve oğlu İsmail (a.s) yine kurban ibadeti ile imtihan olmuşlar. (Bak Sâffât:102-106) Bu ibadetin meşruiyetini inkar eden, hafife alan, bununla alay eden, bunu bir vahşet gibi gören kimseler Müslüman sayılmaz, İslam dininden çıkar, (Allah muhafaza) Kâfir olurlar. Yüce Rabbimiz şöyle buyurmuştur; Her ümmet için, Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanlar üzerine ismini ansınlar diye kurban kesmeyi meşru kıldık. İşte sizin ilâhınız tek bir ilâhtır. Şu hâlde yalnız O’na teslim olun. Alçak gönüllüleri müjdele! (Hac:34) Peygamber efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur; “Kimin mali imkanı olur da kurban kesmezse, bizim namazgahımıza yaklaşmasın.” (HAKİM) KURBAN; kurban ile mükellef olan bir Müslümanın; Allah rızası için, İbadet maksadı ile belirli bir zamanda, belirli şartları taşıyan bir hayvanı, usulüne göre kesmektir. Kurban ile mükellef olmanın şartları yukarda geçmişti. Kurban Allah’ın rızası gözetilerek kesilir insanların rızası gözetilerek kesilmez. Kurban ibadet maksadıyla kesilir, et elde etmek maksadı ile kesilmez. Kurban belirli bir zaman dilimi içerisinde kesilir. Bu zaman dilimi Bayram namazı kılınan beldelerde Bayramı’ın birinci günü bayram namazından sonra başlar, Hanefilere göre bayramın üçüncü günü Şafiilere göre bayramın dördüncü günü güneş batıncaya kadar devam eder. Bu zaman diliminden önce veya sonra kesilirse kurban olarak kesilmez sadece bir sadaka olur. Bayram namazı kılınmayan köylerde bayramın birinci günü fecr doğduktan sonra başlar. Kurbanlık hayvanların En’âm cinsinden olması şarttır. En’âm suresinin 143 ve 144. ayetlerinde bunların “sekiz eş” olduğu açıklanmıştır. Yani koyun, keçi, sığır ve devenin erkeği ve dişisi olmalıdır. Bu hayvanların dışında (At geyik dağ keçisi tavuk horoz Ördek kaz gibi…) hayvandan kurban olmaz. Kurbanlık hayvanların kurban olmaya engel bir kusuru olmaması gerekir. Hayvanın sağlıklı, azaları tam yürüyemeyecek kadar zayıf olmaması gerekir. Kurbanlık hayvanlardan koyun ve keçi sadece bir kişi için, deve sığır ve manda yedi kişiye kadar ortaklaşa kesilebilir. Koyun veya keçi cinsinden bir yaşını dolduran kurban edilir, bir yaşındaymış gibi görünen altı aylık koyunda kurban edilir. Sığır ve mandadan iki yaşını dolduran, Deveden ise beş yaşını doldurmuş olan kurban edilir. Kurbanlık hayvan usulüne göre kesilir. Usulüne göre kesilmeyen hayvan kurban olmaz. Hayvana sopa ve demirle vurarak, kurşunla öldürerek veya bir yerden atarak öldürmekle kurban olmaz. Şeri kesim; besmele çekerek yemek borusu nefes borusu ve iki şah damarından en az birisini kesmekle olur.
Kurban Ne Zamana Kadar Kesilir?
Kurban bayramı günlerinde bayramın birinci, ikinci ve üçüncü günlerinde kurban kesilebilir. Kurban bayramının birinci günü bayram namazının ardından başlayan kurban kesimi üçüncü günün ikindi vaktine kadar devam eder. Kurban bayramından bir gün önce yani arefe günü veya bayramın üç gününden sonra kurban kesmek dinen caiz değildir.
Kurban Neden Kesilir?
Kurban; kardeşlik duygularının pekişmesi, ihtiyacı olana yardım edilmesi ve de yoksul ve mazlum kimselerin de et yiyebilmesini sağlayabilmek için kesilir. Mali bir ibadet olan kurban ibadeti sayesinde birbirine çok yakın veya çok uzak coğrafi bölgelerde olan Müslümanlar kalben birbirine yakınlaştığı gibi, yoksul kimseler de et yiyebiliyor. Allah-u Teala, Hac Suresi 37. Ayette şöyle buyuruyor: “Onların ne etleri Allah’a ulaşır ne de kanları; O’na ulaşacak olan sadece sizin takvanızdır. İşte Allah onları sizin istifadenize verdi ki size doğru yolu göstermesinden ötürü O’nu tazimle anasınız. İyilik yolunu tutanları müjdele!.” Ayetten de anlaşılacağı üzere kurban ibadeti Allah rızasını kazanmak, ibadeti yerine getirmek ve de gerçek ihtiyaç sahiplerinin yararını ön planda tutmaktır.
Kurbanın Anlamı Nedir?
Kur’an’da kurban kesmek ile ilgili birçok ayet yer alıyor. Yukarıda da yer verdiğimiz Kevser ve Hac Surelerindeki ayetlere ek olarak, “De ki: Şüphesiz benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir.” (En’ âm Suresi 162. Ayet) ve “Biz, oğluna bedel ona büyük bir kurban verdik.” (Sâffât Suresi 107. Ayet). Okuduğumuz her iki ayette de kurbanın anlamı ve önemi ortaya çıkıyor. Toplum varlığının sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için, yoksul kimsenin de dinin emirleriyle ibadetini yerine getiren zengin kişiler aracılığıyla Allah’a şükretmesi için zekat, sadaka ve kurban gibi çeşitli yardımlaşma ibadetleri hayatımızda yer alıyor. Kurban muhabbet, bereket ve şükürle birlikte; toplumda kardeşlik, yardımlaşma ve dayanışma ruhunu her daim diri ve güçlü tutuyor. Her sene Kurban bayramında kesilen kurbanlarla birlikte yıl içinde düzenli olarak hayırsever bağışçıların adak, akika ve şükür kurbanları muhtaç kimselere ulaştırılıyor.
Kurban Kesmenin Önemi?
İslam’da kurban kâinatın efendisi Peygamber Efendimiz’in (S.A.V) hadisleri ve yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de yer alan ayetler ile birlikte bir bütünlük kazanmış oluyor. Yani kurban kesme ibadeti hem Kur’an’la hem de Peygamber Efendimiz’in sünneti ve uygulamalarıyla sabittir. Kurban kesmek neden önemlidir sorusu da tüm bunlara baktığımız da değer buluyor. Yüce Rabbimiz keseceğimiz kurbanlarımızı kabul eylesin. Affımıza Bağışlanmamıza ve cennete girmemize vesile eylesin. Selam ve dua ile Allah’a emanet olunuz.